บทความ
เทวตำนาน
........เทวตำนาน คือนิทานที่อธิบายกำเนิดของจักรวาล กำเนิดมนุษย์และสัตว์ โครงสร้างความสัมพันธ์ของสิ่งต่างๆ ว่าอยู่กันในลักษณะใด มีความสัมพันธ์ต่อกันอย่างไร และมีกฎเกณฑ์อะไรที่ควบคุมกลุ่มของตน นิทานรูปแบบนี้มักจะกล่าวถึงผลของการละเมิดกฎเกณฑ์ซึ่งก่ให้เกิดโทษต่อกลุ่ม ตัวอย่างเช่น เรื่อง พระมนูกับน้ำท่วมโลก ซึ่งเป็นนิทานที่รับมาจากอินเดีย มีกฎเกณฑ์ในเรื่องว่ามนุษย์ควรประพฤติแต่ในทางที่ดีงาม ในนิทานมนุษย์ไม่ได้ประพฤติดี
ดังนั้น เทวดาจึงลงโทษให้เกิดฝนตกใหญ่ น้ำท่วมผู้คนจมน้ำตายหมด ยกเว้นพระมนูซึ่งไม่ได้ละเมิดกฎเกณฑ์นั้น หรือเทวตำนาน เรื่องแม่โพสพเทวีแห่งต้นน้ำ ซึ่งเป็นนิทานอธิบายพิธีกรรมทำขวัญข้าวของชาวไทยทุกท้องถิ่น ก็มีกฎเกณฑ์ในเรื่องว่า มนุษย์ควรระลึกถึงบุญคุณของข้าว ปฎิบัติต่อข้าวอย่างถนุถนอม เรื่องกล่าวว่า แม่ม่ายละเมิดกฎข้อนี้โดยใช้ไม้คานทุบข้าวเปลือกหลุด ทำให้แม่โภสพตกใจกลัว หนีหายไป ผลก็คือเกิดความอดอยากขึ้นในโลก ชาวบ้านเดือดร้อนไปทั่วจึงต้องจัดพิธีบูชาและทำขวัญแม่โพสพ เชื้อเชิญแม่โพสพให้กลับมา ข้อน่าสังเกตของรูปแบบก็คือ เทวตำนานจะต้องสัมพันธ์กับลัทธิความเชื่อของศาสนาเสมอ เช่น นิทานเรื่องของพระนารายณ์ พระอิศวร มาจากความเชื่อในศาสนาฮินดู นิทานเรื่องแถนสร้างโลกมาจากความเชื่อดั้งเดิมของชาวไทยก่อนเปลี่ยนมานับถือพุทธศาสนา
แหล่งข้อมูล : หนังสือ เรียนภาษาไทยนิทานพื้นบ้าน,สุกัญญา ภัทราชัย
บันทึกโดย : ซ่อนกลิ่น ซ่าหรี (นามปากกา)
